جزیره‌ی هندورابی، نگین ناشناخته‌ی خلیج فارس، فقط مقصدی آرام برای مسافران ماجراجو نیست؛ بلکه یکی از بکرترین زیست‌بوم‌های ایران را در خود جای داده است. این جزیره‌ی کوچک اما شگفت‌انگیز، خانه‌ی گونه‌های متنوعی از جانوران آبزی، خزندگان، پرندگان و حتی پستانداران نادر است که در سکوت و آرامش خاص این منطقه به زندگی خود ادامه می‌دهند. اگر عاشق طبیعت‌گردی و مشاهده‌ی حیات‌وحش هستید، مطالعه این مقاله را از دست ندهید.
لاک‌پشت‌های پوزه‌عقابی؛ مهمان‌های فصلی سواحل هندورابی
یکی از شگفت‌انگیزترین اتفاقات طبیعی در جزیره هندورابی، تخم‌گذاری لاک‌پشت پوزه‌عقابی (Eretmochelys imbricata) است؛ گونه‌ای در معرض خطر انقراض که از اواسط اسفند تا اوایل خرداد به سواحل شنی جزیره می‌آید تا در دل ماسه‌ها تخم بگذارد. لحظه‌ی تولد و حرکت نوزاد لاک‌پشت‌ها به سمت دریا، یکی از نادرترین صحنه‌هایی است که می‌توان در ایران شاهد آن بود.
ویژگی‌های بارز این گونه:
- دارای پوزه‌ای نوک‌دار و منقارمانند
- زیستگاه اصلی در آب‌های گرمسیری اقیانوس هند و آرام
- تهدیدهای اصلی شامل آلودگی، شکار و از بین رفتن زیستگاه‌ها
دنیای زیر آب: ماهی‌ها، مرجان‌ها و ستاره‌های دریایی
آب‌های اطراف هندورابی به‌ویژه در سواحل شمالی و شرقی، زیستگاه گسترده‌ای از گونه‌های مرجانی و آبزی است. ریف‌های مرجانی در عمق ۵ تا ۱۸ متری قرار دارند و تنوع شگفت‌انگیزی از جانوران را در خود جای داده‌اند.
برخی از گونه‌های رایج عبارتند از:
- ماهی جراح، طوطی‌ماهی ایرانی، پیکاسو، یونیک
- فرشته‌ماهی، ملوان، تن‌ماهی با دم زرد
- ستاره‌های دریایی و مرجان‌های مغزی
غواصی یا اسنورکلینگ در این آب‌ها، تجربه‌ای ناب از تماشای اکوسیستم زنده‌ی دریایی خلیج فارس خواهد بود.
ساکنان آسمان: پرندگان بومی و مهاجر جزیره
در جزیره‌ی هندورابی بیش از ۳۸ گونه پرنده از راسته‌ها و خانواده‌های مختلف شناسایی شده‌اند. این پرندگان، چه مهاجر و چه بومی، سهم بزرگی در اکولوژی جزیره دارند.
برخی از مهم‌ترین آن‌ها:
- شاهین و باز (شکارچی‌های آسمان)
- پرستوهای دریایی و حواصیل‌ها (ساکنان مناطق ساحلی)
- یاکریم و غراب گردن قهوه‌ای (گونه‌های سازگار با سکونتگاه انسانی)
تماشای پرندگان به‌ویژه در فصل مهاجرت، لذتی وصف‌ناپذیر برای علاقه‌مندان به پرنده‌نگری خواهد داشت.
خزندگان، پستانداران و تعامل انسان با طبیعت جزیره
علاوه بر لاک‌پشت پوزه‌عقابی، دیگر خزندگان بومی هندورابی شامل گونه‌های متنوعی از مارها و مارمولک‌ها هستند. پستاندار عمده‌ی شناخته‌شده در جزیره، موش سیاه است که احتمالاً توسط انسان‌ها وارد اکوسیستم شده است.
تعامل انسان با طبیعت در هندورابی با وجود جمعیت کمتر از ۲۰۰ نفر، تأثیرات قابل‌توجهی دارد:
- استفاده از آب‌انبارها و قنات‌ها
- فعالیت‌های اقتصادی مانند صید و غواصی مروارید
- برپایی کمپینگ و اقامتگاه‌های بوم‌گردی به‌جای ساخت‌وساز گسترده
گونه‌های جانوری و زیستگاه‌های آن‌ها در هندورابی
| رده جانوری | گونه‌های شاخص | زیستگاه طبیعی | وضعیت حفاظتی |
| خزندگان | لاک‌پشت پوزه‌عقابی، مارمولک، مار | سواحل شنی، مناطق خشک جزیره | پوزه‌عقابی: در معرض خطر |
| پرندگان | اگرت، شاهین، باکلان، یاکریم، پرستو | ساحل، آسمان جزیره، درختان | برخی حمایت‌شده و در معرض تهدید |
| آبزیان | ماهی جراح، مرجان مغزی، طوطی‌ماهی | ریف‌های مرجانی شمال و شرق | نیازمند حفاظت زیستگاه |
| پستانداران | موش سیاه (گونه غیربومی) | نزدیکی روستاها و منابع آب | بدون حمایت حفاظتی |
توصیه‌هایی برای مسافران طبیعت‌دوست
اگر قصد دارید با حفظ محیط زیست، از زیبایی‌های بکر هندورابی بهره‌مند شوید، این نکات را رعایت کنید:
- در فصل تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها از نزدیک شدن به ساحل شبانه خودداری کنید
- هنگام غواصی یا شنا از تماس با ریف‌های مرجانی خودداری نمایید
- زباله‌ها را با خود بازگردانید و در جزیره رها نکنید
- از ایجاد آلودگی نوری و صوتی در شب پرهیز کنید
سوالات متداول
۱. بهترین زمان برای مشاهده لاک‌پشت‌های پوزه‌عقابی در هندورابی چه زمانی است؟
از اواسط اسفند تا اوایل خرداد، لاک‌پشت‌ها برای تخم‌گذاری به سواحل هندورابی می‌آیند.
۲. آیا در جزیره هندورابی امکانات غواصی وجود دارد؟
بله، امکانات ابتدایی غواصی برای تماشای مرجان‌ها و ماهی‌ها در سواحل شمالی و شرقی موجود است.
۳. آیا ورود به مناطق تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها آزاد است؟
خیر، برای جلوگیری از آسیب به نوزادان لاک‌پشت‌ها، ورود به این مناطق در فصل تخم‌گذاری ممنوع یا محدود است.
۴. آیا هندورابی زیستگاه پرندگان مهاجر نیز هست؟
بله، این جزیره به‌عنوان محل توقف بسیاری از پرندگان مهاجر در مسیر مهاجرتشان شناخته می‌شود.
نتیجه‌گیری
جزیره هندورابی، با تمام کوچکی‌اش، دنیایی از تنوع جانوری و زیستی را در دل خود دارد که نظیر آن را در کمتر نقطه‌ای از ایران می‌توان دید. از لحظه‌ی تولد لاک‌پشت‌های دریایی تا آواز پرستوهای مهاجر، هر گوشه‌اش شما را به وجد می‌آورد. کافی‌ست با احترام به محیط‌زیست، این سفر را آغاز کنید.
نظرات کاربران